यो देश

गीतिका छन्द (५, ५ मा बिश्राम)


बिस्वको यौटा कुनामा रमणीय भनि आकर्षित यो देश
सुनेर नाम नेपाली सदभाबले हुने हर्षित यो देश

पहिरन बोलि भाषामा अनि बिबिधता अनेकतामा
फुलेका चार जात छत्तिस बर्णले भयो चर्चित यो देश

गोर्खाली नामले चौडा छाती हल्लन्थे शत्रुका थरथरी
भिक्टोरियाक्रस उछिन्दा बिस्वले मानेको गर्वित यो देश

पन्छाई काँडा र सिस्नो सजाईएको फुलबारी शहिदले
भत्काई भताभुङ्ग अघि सर्ने यी नेताले ग्रसित यो देश

हेरेर बादर नाचको आनन्द लिन बाध्य छन् नेपाली
स्वार्थपनले घमण्डी भै सुयोग्य नेतृत्वले बर्जित यो देश

सम्झी बाटो मन भ्रमणमा पुग्छ ''नेपालगंज''

.घरको आँगन बसेरै कति दिन कुरौ मात्र आलस्य बढ्छ
जाडो चीसो शरद हृतु यो जिर्ण भो देह ढल्छ
सम्झन्छु लौ बिगत बय कसरी घुम्दथ्यो देश कुञ्ज
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

राउटे जुम्ली र हुम्ली बिबिध रुपका देखिने यत्र तत्र
कोहि चर्चका पुजारी अनि मसजिदका बोलवाला ति भद्र
दक्षिणका छन् छिमेकी बहुरूप तिनको भीड व्यापार बन्द
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

हुस्सु टम्मै पर पर क्षितिजमा पंख आफ्नै फिजाई
ढाकी बस्ने सिरकसरि त्यो दूर दृस्टी समाई
टाँगा रिक्सा अनि बयल सबार ''नानपारा'' तु. भन्छ
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

थालि बोकी पुजाका गृहिणीहरु कति पूर्वमा सूर्य ताक्ने
जोडी जोडी बनेरै भगबती भनि कल्पना भित्र भाक्ने
यात्रु गन्तब्य खोज्दै हतपत गरि ट्याक्सीको मुल्य खन्छ
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

सब्जी मन्डि उ आफ्नै परिसर महा गर्वको हाँक दिन्छ
ताजा ताजा भनेरै कति दिनपछिको बिक्रीमा आलु किन्छ
कालिकोटे र हुम्ली मुगु तिर बसने यात्रु दैलेख जान्छ
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

बाँके सुर्खेत पस्दा अझ सरल भनी साथीलाई उ भन्छ
नेपालीको मन मुटु निरको देबी बागेस्वरी छ
खुद्रा ब्यापारी सबको पसल जिबिका स्रोतको ठाउ बन्छ
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

पाहाडीको मधेश् यो नुन मरमसला तेल लत्ता र बस्त्र
स्याउ आलु र जिम्मु हिङ्ग र घिउ पनि अन्त जादैन नत्र
भोको कत्ति शयनको कुरी कुरी निशा बागीटोला उ जान्छ
बाटो लाग्यो मन भ्रमणमा सम्झी ''नेपालगंज''

पस्चिमान्चल भनेरै बिकसित हुदा देशको मूल्य बढ्ने
शक्ति केन्द्रीकरण पनि छ रे राजधानी न छाड्ने
नारा घंक्यो समुचित बिकाश क्षेत्र क्षेत्रैमा दङ्ग
सम्झी बाटो मन भ्रमणमा पुग्छ ''नेपालगंज''

तब सुप्रभातम नब बर्ष !

सन ईशबीय निहिते धन धान्य पूर्णों

कल्याण लोक हितये नब बर्ष पुंस !
बिस्थापितम् लोक त्वया पुनीता
पस्याम बिघ्न रहितो तब सुप्रभातम !
2
चराचरो यत्र इदम् प्रिथिब्याम्
बिसीदते क्लेशयुतो $धुनास्ति !
बयम् नमाम युगलम् करबद्ध निस्प्रिहो
प्रयच्छ शान्तिम् तब सुप्रभातम !
3
पदार्पणे यस्य च राजनीतिम्
सम्बाद हेतौ बिपुला भबन्तु !
तथैब नेतृत्व च बिद्यमाने
सुकर्मयुक्ते तब सुप्रभातम !

Happy 2013 !

गजल: बगेको खोला

बार्हौ पुस्ता गरि राज्य शाहवंश बिलीन भो

सत्ताबाहिर गै खाने भत्ता अंश बिलीन भो
.
प्रजाको हितको लागि दूध पानि अलग गरि
नसकी, न्यायको शासन गर्ने हंस बिलीन भो
.
असन्तोष र चाप्लूसी अविस्वास अदक्षता
हतियार अघि सार्ने द्रब्यदंश बिलीन भो
.
सुखी राज्य खुसि राजा प्रजाको हित मार्गमा
बाटो छाडी अनायासै हुने ध्वंस बिलीन भो
.
शकुनी खेल खेलेर सत्ता लोलुप भै जुधी
कृस्ण को टाउको खोज्ने अर्को कंस बिलीन भो !

चक्षु

यो पक्कै छ भनेर बेद र पुराण भन्छन जुनी फेरिनु

चौरासी नर, कीट यावत पतंग आदि भई जेलिनु

मुक्क्तिको पनि ता उपाय जसरी पाइन्छ बाटो चिने

खोज्दा मिल्दछ मोक्ष फेरी त्यसले पर्दैन जन्मी लिने

आत्म ग्यान मिले तरिन्छ सहजै संसार सागर पनि

पारि स्वर्ग छ त्यो कठिन छ मिलनु भेटेर बाटो खनि

ब्रह्मज्ञानी हरु गए जति सबै थिए ति विस्वासम
त्यागि भोग यी बासना विषयका घरबार निस्वासमा

बग्छिन त्यो हिमशैलबाट जसरी नदी कठिन मार्गमा

पत्थर काटी जमिन फोरी गतिले पुरेर त्यो गर्तमा

पानीको कण त्यो पुगेर सहजै मिल्नेछ सागरमहा

सागर भेट्न कठिन हुदा गति नभै रोकिन्न रोकी त्यहा

पानीको कण त्यो बिलिन हुन गै नदी पनि मुक्त भो

त्यस्तै यो भब बाट मुक्ति मिलने सागर सरि स्वर्ग हो

मानौ देह नदि समान छ भनि आत्मा बुझौ नीरवत्

आत्मा जान्छ उडेर मिल्न नभमा त्यो देह ता मूढबत्

अर्को यो उपमा म भन्छु कसरी आकाश यो बाँडियो

छुट्टै सानु खडा अकाश हुन गो घैटो रुपी देहको

घैटोको अबसान निश्चित हुदा आकाश भयो सम्म लौ

आत्मा ब्रह्म समान एक हुन गै अलग रह्यो देह लौ

जसले यो गृह बासनादी सुखभोग त्यागेर चित्तै धरि

लाग्ला चक्षु उघारी मोक्ष्य पथमा तर्नेछ त्यो त्यस घरि

चिन्ता यो मनमा तसर्थ न लिनु हुनु थियो जे भयो

जसको सम्पति हो उसै संग रही साथ्मा संगै मिल्न गो

म्याँ म्याँ गर्दै उसले भन्यो !

जन्मिएँ घरको पिंढी ढिकी संगै जाँतो र टाटनो त्यहाँ
आमा बूढी थिइन् र नत्र त भने मिल्थ्यो र खोले कहाँ

पाठो हुन्छ कि पाठी हुन्छ भन लौ,लौ बाजी राखौ भनि
दिदि संग उ भाई कचकच गरि थापे नि बाजी पनि

दिदि भंदथिइन् म लिन्छु अहिले पेवा सरि पाठी नै
जन्मिन्छे यसपाली भाइ किन हो तँ जिद्दी गर्छस् न गै

भाइ त्यो बिचरा कुरिकन बस्यो पाठो भएमा कहिँ
मेरो इसकुलको छ बाँकी जति फि तिर्नेछु ऐले यहीँ

यस्तो बाद विवाद को बिच महा जन्मे म हु के कता
मेरो लक्ष्य भबिष्य के छ ? उनमा, पाठै भएछु म ता

त्यो घरमा जति मान पुत्रनरको खुशी भई गर्दथे
मेरो जन्म हुदा उसै गरि सबै खुशी भए हर्षले

आमाको दुध शायदै अरु म झैँ के खान पाउथे कठै
इस्कूल्को फिस तिर्नु पर्दछ भनि न दोई छाड्थे सबै

आमालाई पनि भरेंग मुनि लगी लाग्ला कि चिसो भनि
मेरो बास त झन अंगेनु डिलमा हुर्के म थांगना गनी

काखैमा म त हुर्किए कति मिठो तातो र न्यानो लिई
पोशे बाबु सगै सुतें कति कति आनन्दले मन दिई

बार्तालाप गरे दशैं भनि दशैं मुखमा सबैको कुरा
सुन्छु देख्छु अति मुहार हसिलो घरमा सबैको पुरा

बाबु भन्छ उ हाउ भाउ गरदै कापी कलम चाहिने
फेरी हेर्छ मलाइ दृस्टी रसिलो माया अझै पाइने

त्यो को हो घरमा नया छ अनुहार बोक्दै उचाल्दै गरि
सर्को तान्छ उतै धुवाँ फुकी फुकी चुरोट को स्वाद भरि

यस्तैमा उसले गन्यो कति कति कागत फुकाई बिटो
डोरी छाडिदिए समाउन पुग्यो गर्धन मलाइ छिटो

आमा ति ढिकीमा म फर्किन भनि बाटो कुरी बस्दछिन
अश्रुपूर्ण छ नेत्र पीर मनमा बोकेर गूंड पस्दछिन्

म्याँ म्याँ शब्द गरेर घिच्चिन पुगें घरको पछाडी जुट
हे हे दैब उडे सबै ति सपना सर्वस्व मेरो लुटे

पानी भक भक उम्लदो छ खुकुरी देख्छु चमाचम त्यहाँ
मनमा खुल्दुली चल्छ सोच्छु मनमा दाज्यै हरायो कहाँ

ताउलो किन हो म बुझ्दिन त्यहा हासी रहेका सबै
पानी छ्यापी सिदूर फूल हरुले सिगार्न थाले नि है

आँखा चिम्म गरेँ चिसो जिउ भयो खुट्टा पनि अल्झियो
डरले कामिरहें म लुगलुग गरि मुटु पनि हल्लियो

मैं जस्तो गरि जन्मिए शरीर त्यो आफ्नो भने दुख्छ रे
मेरो गर्धनमा बजारी तरबार भन्छन कलिलै छ रे

हे मनुष्य ! भन्दै उ भन्छ कि :-

मृत्यु दण्ड दियौ आज न साधि अपराध यो !
बनायौ छागको साग छदैछ भोग पाप त्यो !!



.



बिना दोष अकारणमा भत्कायौ नवजीवन !



तिम्रो स्थान कहा होला स्वर्ग वा नर्क लौ भन !!

यसपालिको दशैं र ''झ्यामोलोंग्मा'' !

दशैं आयो दशैं आयो शुभ शन्देस प्राप्त भो




नेपालीहरुको चाड पर्बले हर्ष व्याप्त भो



`



दाजु भाइ दिदी बैनी नेपालि सब एक हो



तर यो राज्यमा हल्ला फूट पो यत्र तत्र गो



`



इतिहास जता बाट जसरी गर बर्णन



नेपालि एकता शान देखा पर्दछ है भन



`



जाति जात बिषे बाधी भाचेर एक संस्कृति



शुरुआत गर्यो कस्ले गणतन्त्रे मनोवृति



`



सफा सुग्घर माटोले पोतेर पिंढी आँगन



पखालि मनको मैलो थाल्छन आशिष माँगन



`



सम्मान वृद्धको गर्नु भाइचारा बढाउनु



सदभाब एक आपसमा वैमनस्य हटाउनु



`



ध्येय हो चाडको हेर किन उत्तर क्षेत्रमा



तहल्का मच्चियो आज फुट ल्याउन मित्रमा



`



म ठुलो छु तँ सानो होस् भन्न के ढाल हो र यो



मुहानबाट झर्दाको कति शुद्ध छ पानि त्यो



`



विभाजन् भेदले हुन्छ मतैक्य पुस्ठी हो त्यहाँ



साझा चाड सबैको हो मतभिन्न भयो कहा ?



`



गरौ बिरोध हिंसाको प्राणीमा प्राण त्यो बसोस्



समता ममता भाब मनभित्र दया पसोस



`



पुर्खाको पिंढी ले कत्रो सम्मान दिई फूल त्यो



साँचेर जन आस्थामा भिजाए मनभित्र यो



`



फालौ म कसरी आज लान्छना जातमा दिई



बरु राख्छु हनुमान ढोकाको द्वारमा लिई



`



धार्मिक असहिष्णु भै जमरा न पचाउने



षड्यन्त्र यो म गर्दिन सार्बभौम डगाउने



`



भन्न छाडौ दशैं यसको ल्होसार उसको भनि



"झ्यामोलोंग्मा" सगरमाथा नाम हो बिस्वको पनि